سیستم برقگیر یا به عبارتی سیستم زمین به سیستم دریافت بار الکتریکی رعد و برق و انتقال آن به زمین می باشد تا از آسیب رساندن به آنتن ها و متعلقات دیگر جلوگیری به عمل آید.
انواع سیستم برقگیر :
1- صاعقه گیر الکترونیکی خازنی ( اکتیو )
2- صاعقه گیر تمام استیل چهار شاخه
3- میله برقگیر تمام استیل
4- میله برقگیر تمام مسی
5- تسمه کشی
از هر کدام از انواع سیستم برقگیر با توجه به شرایط محیطی و نوع کاربرد آن استفاده می شود . مثلاً در مناطقی که صاعقه زیاد می باشد می بایست از سیستم برقگیر و صاعقه گیر قویتر استفاده نمود.
صاعقه گیر چگونه عمل می کند؟ و انواع آن کدامند؟
ميله هاي ساده فرانكليني : اولين واحد جذب كه توسط فرانكلين بيشنهاد گرديد، ميله هاي ساده بودند كه ضربه مستقيم صاعقه به اندازه طول میله ها، دور از ساختمان اتفاق می افتاد و شعاع حفاظتي اين صاعقه گيرهاي ساده در كلاسهاي حفاظتي براساس تئوري زاويه محاسبه مي گرديد.
قفس فارادی : با گسترش ابعاد ساختمانها و با توجه به محدوديت هاي ميله ساده ، قفس فارادي (Faraday Cage) جايگزين ميله هاي ساده فرانكليني شد، امروزه نيز اكثر استانداردهاي جهاني استفاده از قفس فارادي را بهترين روش ميدانند. در اين روش سعي مي شود ساختمان را در قفسي از هاديهاي مسي يا فولادي محصور نمود.
صاعقه گيرهای يونيزه كننده هوا : طراحي و نصب اين صاعقه گير هاي براساس استاندارد NFC 17-102 انجام مي گيرد ريشه اين استاندارد نيز همان تئوري گوي غلطان است كه در تمامي استاندارد ها از آن استفاده شده است. NFC 17-102 با وارد كردن پارامتر ΔL در فرمول محاسبات، شعاع پوشش افزايش يافته صاعقه گير را محاسبه مي كند.
صاعقه گير پس از نصب روي ساختمان، مي بايست بوسيله هاديهاي مياني Down Conductor از طريق سيم مسي بدون روكش به سيستم زمين متصل گردد.
مقاومت الكترود زمين صاعقه گير مي بايست زير 10 اهم باشد و پس از اجرا به شبكه هم پتانسيل كل سايت متصل شود.
در اجراي الكترود زمين هر صاعقه گير مي بايست از اقلامي چون صفحه هاي مسي، مواد كاهنده مقاومت (LOM) ، اتصالات جوش انفجاري استفاده نمود.
صاعقه گیر الکترونیکی :
درست قبل از حدوث صاعقه بطور طبيعي محتوي الکتريکي اتمسفر بطور ناگهاني افزايش مي يابد. اين تغيير وضعيت توسط واحد جرقه زن حس و کنترل مي شود صاعقه گيرهاي الکترونيکي انرژي موجود در هواي متلاطم پيش از طوفان را (که حدود چندين هزار ولت بر هر متر است) جذب و در واحدهاي جرقه زن ذخيره مي نمايد و در نهايت واحد جرقه زن با تخليه بار الکتريکي خازنها بين الکترودهاي فوقاني و الکترود مرکزي اش هواي اطراف را يونيزه مي نمايد
اصول عملکرد صاعقه گیر الکترونیکی :
آزاد سازي کنترل شده يونها : واحد جرقه زن (TRIGGERING) صاعقه گيرهاي الکترونیکی شرايطي را ايجاد مي کند تا چشمه جوشاني از يون (کرونا) در اطراف ميله نوک تيز فراهم شود. دقت عمل اين واحد بايد به گونه اي کنترل شده باش که آزاد سازي يونها را درست چند ميکرو ثانيه قبل از حدوث و تخليه صاعقه صورت دهد.
اثر کرونا و واحد جرقه زن : حضور حجم وسيع بارهاي الکتريکي در اطراف ميله نوک تيز صاعقه گير پس از يونيزاسيون توسط واحد جرقه زن سبب مي شود تا پديده طبيعي تجمع بارهاي الکترونيکي اطراف ميله (Corona effect) تقويت و تشديد شود.
تسريع در بروز علمدار حمله زميني : صاعقه گيرهاي الکترونیکی طوري طراحي شده اند که ارسال علمدار حمله زميني را خيلي زودتر از نقاط هم ارتفاع مشابه همان محدوده به انجام برسانند و اين به معني تشکيل نقطه ترجيهي دريافت صاعقه در منطقه تحت حفاظت با صاعقه گيرهاي الکترونیکی نسبت به ساير نقاط مي باشد.
